Voor me ligt een gloednieuwe vogelgids met een pretentieuze titel: De slimste vogelgids, samengesteld en geschreven door Jan Rodts, oud-directeur van Vogelbescherming Vlaanderen. Een gids bestemd voor beginnende vogelaars die vooral behoefte hebben aan duidelijkheid. Of deze gids die duidelijkheid verschaft? Ik zou zeggen van wel ja.

​

Zo veel aandacht per soort …

Eerst de zaken die mij het meest opvallen. Dat is als eerste dat elke vogel beschreven en afgebeeld wordt op twee volle pagina’s. En dat de twee foto’s per soort inderdaad aan duidelijkheid niets te wensen over laten. Sterker nog, het zijn grote, heldere foto’s waarin je wordt gewezen op een aantal opvallende kenmerken. De omschrijving is geschreven in een toegankelijke stijl. Beknopt en duidelijk en overtuigend. Zo veel aandacht per soort, dat doet weldadig aan.

​

Bijzonderheid: de volgorde
Wat verder opvalt, en voor mij meer ervaren vogelaar een kwestie van wennen, is de volgorde. Anders dan in een vogelgids als de ANWB Vogelgids van Europa, zijn de vogels gerubriceerd op grootte. Het eerste deel van de gids zet in met de vogeltjes van ter grootte van een goudhaan (de kleinste vogel van Europa) tot de welbekende koolmees. Deel II behandelt alle vogels tussen koolmees en merel. Merel en alle vogels tot de grootte van een houtduif volgen in deel III. Deel IV toont alle vogels tussen houtduif en wilde eend. En het laatste deel biedt beschrijvingen van de allergrootste broedvogels in de Lage Landen.

 

Deze indeling zorgt ervoor dat alle soorten door elkaar gemixt staan. Ook binnen de delen staan de soorten kriskras door elkaar. Dat vind ik niet altijd even handig en zoek dan snel na in het register achterin. Uiteindelijk vind je de soorten natuurlijk wel, maar voor het vergelijken van sterk gelijkende soorten zou het heel handig zijn de betreffende soorten bij elkaar te plaatsen. Maar wanneer je eenmaal gewend bent aan de indeling op grootte, zal het steeds beter gaan. Hoe langer je een gids gebruikt, hoe beter je je weg in de gids immers zult vinden.

​

196 regelmatige broedvogels
De slimste vogelgids behandelt 196 regelmatige broedvogels in België en Nederland. Incidentele broedvogels worden dus niet meegenomen. Een beginnende vogelaar zal die niet zo heel snel zien, is kennelijk de verwachting. Daar zit wel iets in, denk ik. De meeste mensen zullen in hun eigen omgeving beginnen met vogels kijken. En dan zie je in eerste instantie toch de meest voorkomende soorten. Ik denk dat deze opzet voor beginnende vogelaars en ‘gewone’ natuurliefhebbers zeker voldoet. En ik schat zelfs in dat De slimste vogelgids door de laagdrempelige insteek ook geschikt is voor tieners vanaf een jaar of veertien.

​

Slim
De slimste vogelgids, vanwaar die naam? Natuurlijk vooral vanwege het feit dat je met weinig woorden snel wordt gewezen op de meest in het oog springende kenmerken van de soorten. Dat is inderdaad slim gedaan. Hier is een ervaren vogelaar aan het werk geweest. In één oogopslag herken je de vogels. Nu is het wel zo dat van elke soort mannetje en vrouwtje in zomerkleed worden afgebeeld (bij een enkele soort is de tweede foto het jeugdkleed, dat zijn soorten waarbij mannetje en vrouwtje vrijwel identiek zijn). De jongen komen er niet in voor, en ook het uiterlijk tijdens de rui ontbreekt. Geen nood voor wie begint, maar als je eenmaal meer ervaring met vogels kijken hebt opgedaan, zul je vast kiezen voor een totaalgids. Het hele leven is een kwestie van groeien.

​

Buitenlandse vogelnamen
Heel handig en ook slim, vind ik dat bij elke soort de Franse, Duitse en Engelse naam vermeld worden. Dat is iets wat in de meeste gidsen ontbreekt, maar eigenlijk niet mag ontbreken. We kijken tenslotte ook steeds meer over de grens naar vogels! Een goede keuze dus.

​

Goed doordacht concept
Hoewel ik duidelijk moet wennen aan de volgorde van de soorten, vind ik De slimste vogelgids inderdaad een heel goed doordacht concept. Voor beginnende vogelaars en ‘gewone’ natuurliefhebbers biedt deze kloeke gids in één oogopslag duidelijkheid. Heerlijk om in je eigen omgeving mee te nemen op je vogeltochten. Of om hem op de vensterbank te leggen zodat je de vogels in je tuin in één oogopslag herkent. Een gids die bovendien een plaatsje verovert in mijn top 10.

​

​

​